* Tên chương là một câu trong bài "Mộc Lan Hoa Lệnh – Nghĩ Cổ Quyết Tuyệt Từ" của Nạp Lan Tính Đức – nhà thơ nổi tiếng đời Thanh, có ý nghĩa: kết cục của mọi sự chưa chắc đã tốt đẹp như thời khắc gặp gỡ ban đầu, trong quá trình sẽ luôn luôn xảy ra những thay đổi mà người trong cuộc không thể lường trước. Vậy nên giá gì mọi thứ chỉ dừng lại ở khoảnh khắc đầu tiên, vừa đẹp đẽ vừa tự nhiên biết bao.
***
"Sao có thể nói là tôi trốn tránh việc chăm sóc? Tôi chưa từng nói như vậy, lại còn không cho phép người ta tìm việc? Ý anh là tôi nên một mình gánh vác tất cả, bởi dẫu sao cũng là người vô công rồi nghề có đúng không? Nếu tôi đi làm thì có thể cùng anh san sẻ gánh nặng gia đình, không muốn tôi đi làm, rốt cuộc là vì sợ tôi trốn tránh hay sợ bọn họ nghĩ tôi trốn tránh?"
Ngày thứ 7 bà ngoại nằm viện vừa hay là thứ Bảy, mẹ đi nói chuyện cùng bác sĩ, Dư Châu Châu một mình đi ngang qua phòng bệnh, hành lang rất yên tĩnh, lúc tới gần cửa đột nhiên nghe thấy giọng nói của bác gái bên trong.
Từ khi Dư Linh Linh bắt đầu vào cấp Ba, mẹ cô đã xin nghỉ việc vì muốn chăm sóc thật tốt cô con gái đang chuẩn bị thi Đại học, cũng chưa từng có ý nghĩ gấp gáp tìm việc làm mới. Dù sao thì một mình bố Dư Linh Linh đi làm cũng có thể đủ trang trải sinh hoạt phí của gia đình và học phí của Dư Linh Linh, nhà do cơ quan phân tuy chưa sửa chữa nhưng vì bọn họ vẫn đang ở nhờ nhà mẹ chồng khỏe mạnh minh mẫn nên tạm thời chưa phải lo lắng những chuyện này.
Nhưng bây giờ, mẹ chồng không còn khỏe mạnh nữa rồi.
Hai ngày trước Dư Châu Châu nghe nói, mẹ Dư Linh Linh đột nhiên tìm được một công việc theo ca ở phòng thu phát trong kí túc xá một học viện mỹ thuật tư nhân.
Mẹ nhỏ giọng thở dài nói, cứ nhìn là biết.
Sợ rằng nhiệm vụ chăm sóc người già sẽ dồn hết lên người không đi làm, bởi vậy mới vội vã đào thoát.
Tiền nằm viện và các loại chi phí khác đều là tiền lương hưu tích lũy của bà ngoại, còn có một phần trợ cấp của trường Đại học trước kia bà công tác. Nhưng Dư Châu Châu cảm thấy giữa hai bên mẹ và bác trai bác gái dường như vẫn tồn tại một bầu không khí kì dị.
Tiền là một thứ vô cùng thần kì. Tình bạn, tình thân, tình yêu, hết thảy mọi loại tình cảm mà bạn cho rằng sẽ vĩnh viễn đến thiên trường địa cửu đều có thể bị nó ăn mòn gần hết. Rõ ràng chính là vì lợi ích nhưng mọi người lại không dám thừa nhận, luôn miệng nói "Không phải bởi tôi bận tâm chuyện tiền bạc", ra sức chứng tỏ thực ra mình có thể nhìn ra "Bản chất ẩn sâu của vấn đề"...
Mỗi lần nghĩ tới sự phân tranh trong nhà của lúc đó, Dư Châu Châu lại cảm thấy hoang mang toàn phần.
Trẻ cậy cha, già cậy con. * Nhưng tuổi già là thứ mà không một ai có thể tránh khỏi, dù cho con cháu đầy đàn có khả năng kiếm ra bao nhiêu tiền, bỏ ra bao nhiêu thời gian, góp ra bao nhiêu sức lực —— đây là việc mà đáy lòng các ông bố bà mẹ đều hi vọng, song lại không sao chắc chắn được.
(* Nguyên văn: "Dưỡng nhi phòng lão" – ý là nuôi dưỡng con cái để lúc về già chúng sẽ chăm sóc lại mình.)
Dư Châu Châu ở bên ngoài gõ mạnh cửa.
Tiếng oán giận của bác gái ngừng lại. Dư Châu Châu sắc mặt lạnh lùng đi vào, nhìn thấy vẻ khó xử trên gương mặt của bác trai, còn bác gái thì lập tức đổi chủ đề.
"Châu Châu, hôm nay không đi học à?"
"Hôm nay là thứ Bảy ạ."
Bác gái bên ngoài cười mà bên trong không cười, xách túi lên để lại một câu "Tôi đi mua cơm" rồi bước ra cửa, bác trai dặn dò theo "Để ý một chút, lúc nào dịch trong bình truyền gần hết thì nhớ mau chóng gọi y tá tới rút kim."
Từ rất nhỏ Dư Châu Châu đã quen với việc bà ngoại truyền nước, hồi đó hứng thú lớn nhất của cô chính là quan sát y tá đâm kim rút kim. Bởi vì cô thích xem quá trình rút kim nên luôn chạy vào phòng nhìn chằm chằm chai nước, cầu mong nó nhanh chóng chảy hết.
Bác trai dặn dò vài câu rồi cũng không nói năng gì nữa. Bà xã tức giận khiến ông khó xử, trước mặt anh em trai và em gái không tiện cãi cọ, lại không dám ngăn cản vợ.
Tính tình ông từ trước đến nay vốn rất nhu nhược. Dư Châu Châu nhớ hồi nhỏ có lần nhìn thấy bác trai và bác gái dẫn Dư Linh Linh từ sân chơi về, trên mũ lưỡi trai vẽ vịt Donald, mũ quá chật, dẫn đến việc hai tai đều bị gập xuống, nhìn như cún con.
Dư Đình Đình cười hì hì chỉ tai ông nói, bác hai, tai bác thật mềm.
Dư Linh Linh phì cười, Dư Châu Châu cũng cảm thấy rất thú vị, lại vô tình nhìn thấy bác gái biến sắc và nụ cười khổ của bà ngoại.
"Bác ra ngoài hút điếu thuốc, Châu Châu để ý bình truyền nhé." Ông lầm bầm, cầm áo khoác lên đứng dậy đi ra cửa.
Châu Châu ngồi trên ghế nhìn khuôn mặt yên bình say ngủ của bà ngoại, nhẹ nhàng thở dài.
Bà ngoại, bà đừng ốm quá lâu, nhất định phải nhanh chóng khỏe lại.
Bởi vì "cửu bệnh sàng tiền vô hiếu tử". *
(* Một câu nói phổ biến, ý là bố mẹ đau ốm quá lâu thì sẽ chẳng còn người con nào giữ được đạo hiếu.)
Dư Châu Châu 14 tuổi, đã nhìn thấy được sự tàn nhẫn ấu trĩ mà giả dối.
***
Chuyện bà ngoại bị ốm cô vẫn luôn duy trì kể cho Trần An. Từ mỗi lần xích mích vặt đến mỗi lần cãi cọ, người lớn không ngừng tranh luận. Có lúc cô cảm thấy kể tất tần tật cho một "người ngoài" như vậy chẳng khác nào vạch áo cho người xem lưng, nhưng cái gia đình sau Tết hẵng còn rất thuận hòa giờ đây đã biến thành thế này khiến cô cảm thấy rất nặng nề, chỉ có thể giãi bày vào những lá thư gửi tới Trần Án, trút tâm sự cùng từng câu chữ.
Trong thư không chỉ viết đôi ba câu khái quát mà cô còn tỉ mỉ thuật lại toàn bộ tình hình, giống như thể chỉ có như vậy mới có thể làm rõ thực ra ai mới là người đúng.
Chẳng hạn như bác gái ba kịch liệt phản đối chuyện luân phiên chăm sóc, kiên quyết muốn thuê bảo mẫu hoặc người chăm sóc, còn bác cả lại cho rằng nhiều người như vậy đều có tay có chân lẽ nào vẫn phải mượn đến người ngoài, chuyện này mà truyền ra thì đúng là nực cười.
Chẳng hạn như bác gái hai lo lắng vì Dư Kiều là cháu trai duy nhất, lại là con bác cả, cho nên quyền sở hữu căn nhà cuối cùng sẽ thuộc về nó.
Chẳng hạn như mẹ rất ác cảm với hành vi vì muốn trốn tránh trách nhiệm mà chạy đi tìm công việc của bác gái hai, cho rằng một nhà ba người bọn họ đã ăn nhờ ở đậu bà ngoại bao nhiêu năm, Dư Linh Linh cũng là một tay bà nuôi lớn. Giữa việc làm công việc vài trăm tệ một tháng rồi thuê người chăm sóc thì chẳng thà đừng đi làm nữa. Nhưng bác hai lại rất bênh vực vợ, cho rằng đây là hai chuyện không liên quan gì đến nhau —— còn vì sao không liên quan thì bọn họ chưa từng tranh luận được ra kết quả.
Chẳng hạn như...
"Trần An, bọn họ mà còn tiếp tục ầm ĩ thì có lẽ em sẽ kiệt quệ mất."
Ồ, chính là từ này, đến cả uể oải cũng không đủ để hình dung. Chính là kiệt quệ.
Cuối cùng tình hình bà ngoại cũng tiến triển rất nhiều, thần trí ổn định, chỉ là vận động không tiện, vẫn phải nằm trên giường. Dư Châu Châu không biết tiếng tranh cãi kìm nén của mấy người ngoài đó đã có bao nhiêu truyền vào tai bà ngoại đang mê man, nhưng gương mặt bà từ đầu chí cuối luôn giữ vẻ bình tĩnh. Bà dựa vào đệm mềm đầu giường, sau lưng còn kê thêm một chiếc gối nữa, gọi con cái vào, không hề nhắc một chữ nào tới những việc mà bọn họ tranh cãi.
"Mời một người chăm sóc đi. Họ tương đối chuyên nghiệp, cũng tránh làm vướng thời gian của các con, mẹ không muốn liên lụy chúng mày."
"Mẹ, cái này sao có thể gọi là liên lụy?" Mặt bác cả càng tối hơn, "Dù người ngoài có chuyên nghiệp đến đâu cũng sao bằng được con cái ruột dốc lòng chăm sóc. Nhỡ may gặp phải loại lười biếng lại thích bắt nạt người già thì..."
Dư Châu Châu nhìn thấy biểu cảm lập tức biến đổi của bác gái ba, hẳn là trong lòng đang kịch liệt phản bác đề nghị của bác cả.
"Mẹ vẫn có thể nói, mắt có thể nhìn, đầu óc cũng chưa lẩm cẩm, sao có thể bị bắt nạt?" Bà ngoại hơi mỉm cười với bác cả, sau đó thu lại ý cười nói tiếp, "Mẹ cách ngày ra đi không còn xa nữa rồi."
Câu cuối cùng kia nói ra rất nhẹ, lại khiến cho thần sắc tất cả mọi người đồng loạt phức tạp.
"Tiền bố các con để lại cùng tiền riêng của mẹ, còn có tiền lương hưu và bảo hiểm dưỡng lão, nên có thể chi trả được một thời gian rất dài nữa, không cần các con phải đóng góp. Cùng lắm thì vẫn còn căn nhà."
Hôm đó bà ngoại không nói quá nhiều, nhưng dáng vẻ khi nói xong lại vô cùng uể oải. Bà lại nằm xuống, các người lớn sắc mặt khác nhau lần lượt rời khỏi phòng. Dư Châu Châu luôn cảm thấy lời bà ngoại nói tràn ngập ý tại ngôn ngoại, nhưng cô nghe không hiểu.
"Trần An, nhưng có một điểm em hiểu được.
Em cảm thấy, bà ngoại đang dùng tài sản khống chế bọn họ.
Em vẫn luôn luôn cực kì sùng bái bà.
Nhưng bây giờ em lại cảm thấy bà đặc biệt đáng thương. Chính mình nuôi con cái khôn lớn, cuối cùng lại phải dùng đến phương thức này mới có thể khiến bọn họ ngoan ngoãn nghe lời. Có vẻ như phụ huynh rất có uy, song thực tế lại vô lực. Cha mẹ bỏ ra nhiều nhất, nhưng cũng đau lòng nhiều nhất. Con cái mắc nợ cha mẹ, nhưng cuối cùng lại khiến cha mẹ phải chịu thiệt thòi... Chúng ta từ đời này sang đời khác đều như vậy, mãi mãi không ngừng.
Vậy nên cuối cùng bà nuôi nấng những đứa con này để làm gì cơ chứ? Đã có thể biết trước kết quả, tại sao vẫn muốn đi tiếp con đường này?"
Dư Châu Châu dừng bút, cô không rõ đã có chuyện gì xảy ra với bản thân. Dường như hạt giống giận dữ và xao động đã nảy mầm bên trong nội tâm vốn bình tĩnh hiểu chuyện của cô, mạnh mẽ đội đất vươn lên.
Trưởng thành chính là quá trình đầy sự mô phỏng và cự tuyệt như thế này.
Cô có thể nhìn thấy hình ảnh của mình từ bạn bè đồng trang lứa, nhìn thấy người mà tương lai mình muốn trở thành hoặc từ chối trở thành từ Trần An và mẹ, song cuối cùng, lại chỉ có thể nhìn thấy sự bất lực giống nhau từ Cốc gia gia và bà ngoại.
Mí mắt bà ngoại lay động, bà đã tỉnh dậy.
Dì Lý giúp việc theo giờ đang gọt táo, Dư Châu Châu không hề kinh động bất kì ai, ngẩng đầu nhìn bình truyền treo trên giá, rút kim ra. Khi còn bé bà ngoại bị ốm, cô vẫn luôn đứng một bên nhìn y tá rút kim, lần này cuối cùng đã có cơ hội được thực hành.
"Châu Châu tới rồi à? Bà quên mất hôm nay lại là thứ Bảy. Thi giữa kì xong chưa?"
"Xong rồi ạ. Giờ bọn cháu chuẩn bị thi cuối kì rồi." Dư Châu Châu nhoẻn cười.
"Xem trí nhớ của bà này. Càng lúc càng lơ mơ rồi."
Dư Châu Châu lắc đầu, "Không, khoảng cách giữa thi giữa kì và cuối kì quá gần, thật ra chỉ có vài ngày, bà nói không sai đâu ạ."
Bà ngoại cười, đột nhiên quay đầu dịu dàng mà từ ái chăm chú nhìn Dư Châu Châu. Cô thậm chí có thể thấy được hình ảnh phản chiếu mình trong đôi mắt đã vẩn đục của bà.
"Chớp mắt một cái, đã lớn bằng ngần này rồi. Bà vẫn còn nhớ lúc cháu mới được y tá ôm ra từ phòng sinh, bởi vì sinh non, cho nên rất nhỏ." Bà ngoại có chút khó nhọc giơ tay lên, ước chừng khoảng cách 30 cm.
Dư Châu Châu âm thầm tính toán kích thước khi đó của bản thân, không khỏi hoài nghi mình làm thế nào mà sống được đến tận ngày hôm nay.
"Ngay từ cái nhìn đầu tiên, bà đã biết Châu Châu của chúng ta sau này sẽ là một tiểu mỹ nhân."
Bỏ đi, người ta luôn nói trẻ sơ sinh đều nhăn nheo như khỉ, cho nên mới xảy ra vô số trường hợp bế nhầm. Thế nhưng Dư Châu Châu vẫn xấu hổ cúi đầu cười cười.
Dư Châu Châu vĩnh viễn không thể biết được lần đầu tiên bà ngoại nhìn thấy mình như thế nào, nhưng cô vĩnh viễn ghi nhớ ấn tượng đầu tiên của mình với từ "bà ngoại" là vào một ngày mưa.
Trước đây không phải chưa từng lẫn lộn trí nhớ bao giờ, nhà bà ngoại, một người già, rất nhiều thân thích, các anh trai chị gái... Tuy nhiên trong kí ức của trẻ thơ dường như chưa bao giờ tồn tại thứ gọi là màu sắc, chỉ giống như những thước phim đen trắng từ thời xa xưa.
Mẹ rất ít đưa cô về nhà bà ngoại. Thậm chí phải đến sau năm cô 3 tuổi mới bắt đầu hàng năm đón đêm Giao thừa ở nhà bà. Cho tới tận bây giờ, lớn lên rồi Dư Châu Châu mới có thể hiểu được một chút sự kháng cự của mẹ đối với hai chữ "về nhà" này.
Đến tận buổi chiều mưa mùa Thu năm 4 tuổi ấy.
Bọn họ lại phải chuyển nhà. Từ căn phòng cho thuê đơn sơ đến một nơi khác. Cô ngồi bên đống đồ gỗ nhìn mẹ cùng người lái xe ba bánh cò kè mặc cả rồi quyết liệt tranh cãi, giọng nói khàn khàn cứng rắn của mẹ khiến cô sợ hãi. Trời âm âm u u, hàng xóm thờ ơ đi ngang qua, còn có cả những cơn gió càng lúc càng lạnh.
Trời trở lạnh rất nhanh, nhưng cô chỉ mặc mỗi một chiếc áo không tay và quần đùi, vài ngày rồi chưa tắm rửa, cả người nhem nhuốc.
Đáng sợ nhất là, mẹ quên mất cô rồi.
Hôm đó mẹ rất hốc hác, tâm tình rất tệ, buổi sáng Dư Châu Châu làm đổ bát cháo, mẹ mắng tới khi cô phát khóc. Vậy nên trong lúc mẹ đổi một chiếc xe ba bánh khác, ngồi cùng đống đồ dùng vụn vặt phía sau đi tới "nhà mới", Dư Châu Châu thậm chí sợ đến mức không dám gọi một tiếng, mẹ ơi, vậy còn con thì sao?
Cô ngồi tại chỗ cũ đợi, không biết đã bao nhiêu lâu trôi qua, chỉ nhớ cuối cùng khi lạnh không chịu nổi nữa muốn đứng lên tìm một chỗ tránh gió thì chân đã đông cứng.
Rốt cuộc, phát hiện ra mình đã bỏ quên mất con, mẹ hốt hoảng gọi điện thoại cho bác cả. Lúc mưa nhỏ lất phất rơi, Dư Châu Châu ngẩng đầu, cuối cùng đã nhìn thấy bác cả đang tối sầm mặt cùng cậu nhóc tóc tai bù xù phía sau, Dư Kiều.
Dư Kiều vừa đi đường vừa mải mê chơi game trên cái máy thật lớn, Tetris*. Cô muốn áp sát vào nhìn một cái nhưng lại bị Dư Kiều cau mày đẩy ra, "Đừng làm phiền, ba mạng sắp dùng hết rồi."
(* Tên một trò chơi điện tử.)
Dư Châu Châu rất muốn nói với anh, em chỉ có một mạng, cũng sắp dùng hết rồi.
Dù vậy, gượng gạo nhất vẫn là lúc cô đến nơi. Ở phòng khách nhà bà ngoại có một cái bàn lớn có vài người xa lạ ngồi xung quanh. Bọn họ đang ăn cơm, đũa còn cầm trên tay, đồng loạt nhìn cô, tiếng nói chuyện ngừng lại, ánh mắt tò mò hiếu kì hoặc coi thường khinh bỉ giống như đèn pha ghim chặt cô lại. Dư Châu Châu cúi đầu vuốt vuốt cái áo không tay nhăn nhúm, cố gắng kéo phẳng nó —— từ nay trở về sau, dù là ngày hè nóng nực nhất, cô cũng sẽ không bao giờ mặc loại trang phục áo không tay và quần đùi mà các bé gái vẫn thích nhất nữa.
Cô sợ loại trang phụ đó rồi, không có lí do vì sao.
Thế nhưng bà ngoại lại đứng lên đi tới trước mặt, ôm chặt lấy cô kéo vào phòng mình, cứu cô thoát khỏi ánh đèn pha nhức nhối.
"Khỉ con, lạnh cóng rồi đúng không?"
"Không lạnh... Bà ngoại, cháu không lạnh." Dư Châu Châu lần đầu tiên có ý thức gọi một tiếng bà ngoại. Từ này đã có được hàm nghĩa ấm áp đích thực, không còn là những danh từ vô nghĩa bị người lớn bắt gọi trong những lần ăn Tết đó nữa, "Dì họ, năm mới vui vẻ", "Chị họ, năm mới vui vẻ"...
Dư Châu Châu thoát ra khỏi hồi ức, nhẹ nhàng vuốt phần tóc bạc bên tai bà ngoại.
"Bà ngoại."
Đăng nhập để bình luận