Thương Nhân Âm Phủ (Dịch)

Về Địch Nhân Kiệt, ông là một vị quan tốt trong thời đại nhà Đường cũng như dưới thời Võ Tắc Thiên. Cuộc đời làm quan của ông kinh qua nhiều chức vụ, nhưng vẫn luôn thẳng thắn, cương trực. Ông được dân gian thờ phụng coi như một vị thần thám, phá án như thần.

Thời Đường Cao Tông, ông được thăng chức tới Đại Lý Thừa. Người ta nói rằng ông xử tới 17.000 vụ án trong một năm mà không có ai khiếu nại về kết quả các vụ án đó.

Khi ông đi tuần thú Giang Nam, phát hiện thấy nơi đây có quá nhiều đền miếu thờ các vị thần quái dị nên đã cho phá hủy khoảng 1.700 đền miếu. Ông chỉ cho phép để lại bốn loại đền miếu thờ vua Đại Vũ, Ngô Thái Bá (người lập ra nước Ngô), Ngô Quý Trát (hoàng tử con trai út vua Ngô Thọ Mộng, một người tài giỏi đã từ chối làm vua) và Ngũ Tử Tư.

Ông có công xin Võ Tắc Thiên lập Lý Hiển làm thái tử để tránh ngôi đế truyền sang họ Võ. Ông còn tiến cử nhiều vị quan tốt, sau này họ đã ép Võ đế nhường ngôi trả lại cho họ Lý. Vì lẽ đó, ông được coi là gián tiếp khôi phục nhà Đường.

Cuối đời, ông được phong làm Nội Sử, đứng đầu bá quan, giữ chức vụ tương đương với Tể Tướng. Vào thời điểm đó, Võ Tắc Thiên tôn trọng ông đến mức chỉ gọi ông là "Quốc lão" mà không nhắc trực tiếp bằng tên.

Tương truyền, vì lý do tuổi đã cao, ông thường xuyên đề nghị được từ chức nhưng liên tục bị bà từ chối.

Thêm vào đó, bà lệnh cho ông không phải quỳ và khấu đầu trước bà nữa, nói rằng:

"Nhìn khanh quỳ, đến ta còn thấy đau."

Bà cũng lệnh cho các quan lại khác không được làm phiền ông nếu không có chuyện hệ trọng.

Cũng trong năm này, bệnh cũ của ông tái phát nên cuối cùng ông mất vào mùa thu năm đó. Hoàng đế Võ Tắc Thiên vô cùng thương tiếc, khóc và nói rằng:

"Triều đình từ nay trống không."

Địch Công Kì Án

Thêm một điều thú vị là bộ tiểu thuyết trinh thám ‘Địch công kì án’ là do nhà ngoại giao người Hà Lan Robert van Gulik viết ra.

Ông đã từng làm việc nhiều năm tại Trung Quốc và Nhật Bản. Ông đã tìm hiểu nền văn học dân gian ở đây và bị ấn tượng bởi nhân vật lịch sử Địch Nhân Kiệt – một vị thần thám thời nhà Đường.

Những câu chuyện cổ trong biên niên sử Trung Hoa về vị quan án nổi tiếng này là nguồn cảm hứng để ông sáng tác nên bộ kiệt tác này.

Địch Công kỳ án là bộ tiểu thuyết 16 tập thuộc dòng trinh thám quan án. Nội dung tác phẩm xoay quanh nhân vật Địch Nhân Kiệt và các trợ thủ thân tín, cùng những vụ kỳ án muôn màu muôn vẻ ông đã hóa giải trên hành trình thăng tiến từ một Huyện lệnh lên đến chức Tể tướng.

Bộ tiểu thuyết được xem là đã hội tụ và đúc kết những gì tinh hoa nhất giữa hai dòng trinh thám phương Đông và phương Tây.